ભગવાન શ્રી કૃષ્ણની જન્મજયંતિ એટલે કે જન્માષ્ટમીનો મહાન તહેવાર આ વર્ષે 18-19 ઓગસ્ટના રોજ દેશભરમાં ઉજવવામાં આવશે. કૃષ્ણ જન્માષ્ટમી તહેવાર ભગવાન કૃષ્ણના જન્મની યાદમાં ઉજવવામાં આવે છે, જે હિંદુઓ દ્વારા પૂજવામાં આવતા સૌથી લોકપ્રિય દેવતાઓમાંના એક છે.
જન્માષ્ટમી નિમિત્તે દહીં-હાંડી ઉત્સવ ઉજવવાની એક વિશેષ પરંપરા પણ યુગોથી ચાલી આવે છે. આ ઉત્સવમાં યુવાનો જૂથો બનાવે છે અને ઊંચાઈ પર બાંધેલી દહી-હાંડી તોડે છે.
આ પરંપરા કોણે શરૂ કરી તેની માહિતી નથી, પરંતુ અમુક સમયે નાના સ્તરથી શરૂ થયેલી આ પરંપરા આજે આખા દેશમાં મોટા પાયે રમાય છે. મહારાષ્ટ્રમાં તેનો ઉત્સાહ જોવા મળી રહ્યો છે. આ પરંપરાની પાછળ ભગવાન કૃષ્ણના બાળપણની ઘટનાઓ છે. આ પરંપરા પાછળ જીવન વ્યવસ્થાપનના ઘણા સ્ત્રોત પણ છુપાયેલા છે.
આવો જાણીએ શું છે દહી હાંડીનો તહેવાર અને શા માટે ઉજવવામાં આવે છે આ તહેવાર-
શ્રીમદ ભાગવત અનુસાર બાળપણમાં ભગવાન કૃષ્ણ તેમના મિત્રો સાથે લોકોના ઘરેથી માખણ ચોરીને પોતાના મિત્રોને ખવડાવતા હતા અને પોતે પણ ખાતા હતા. જ્યારે ગામની મહિલાઓને આ વાતની જાણ થઈ તો તેઓએ માખણના વાસણને ઉંચાઈ પર લટકાવવાનું શરૂ કર્યું, જેથી શ્રી કૃષ્ણનો હાથ ત્યાં ન પહોંચી શકે. પણ તોફાની કૃષ્ણની સમજ સામે આ પ્લાન પણ નિરર્થક સાબિત થયો. માખણની ચોરી કરવા માટે, શ્રી કૃષ્ણ તેમના મિત્રો સાથે એક પિરામિડ બનાવતા હતા અને ઊંચાઈ પર લટકાવેલા વાસણમાંથી દહીં અને માખણની ચોરી કરતા હતા. તેનાથી પ્રેરાઈને દહીં-હાંડીનો ટ્રેન્ડ શરૂ થયો.
દહીં-હાંડી આખા ભારતમાં સૌથી વધુ પ્રખ્યાત છે. ખાસ કરીને ગુજરાત, દ્વારકા, મહારાષ્ટ્રની દરેક શેરી અને વિસ્તારમાં દહીં હાંડી સ્પર્ધા યોજાય છે. અહીં દહીંની સાથે ઘી, બદામ અને ડ્રાયફ્રૂટ્સ પણ વાસણમાં ઉમેરવામાં આવે છે, જેને યુવાનોના જૂથ દ્વારા તોડવામાં આવે છે. જ્યારે છોકરીઓનું એક જૂથ ગીત ગાય છે અને તેમને રોકવાનો પ્રયાસ કરે છે.
જ્યોતિષ શાસ્ત્ર અનુસાર માખણ એક રીતે સંપત્તિનું પ્રતિક છે. જ્યારે આપણી પાસે જરૂરિયાત કરતાં વધુ પૈસા હોય છે, ત્યારે આપણે તેને એકત્રિત કરીએ છીએ, જ્યારે તે વધુ પૈસા હોવા જોઈએ, તો તેમાંથી થોડો ભાગ જરૂરિયાતમંદોને દાનમાં આપીએ છીએ.
શ્રી કૃષ્ણ માખણ ચોરીને પોતાના ગરીબ મિત્રોને ખવડાવતા હતા. શ્રી કૃષ્ણ કહે છે કે જો તમારી પાસે જરૂર કરતાં વધારે હોય તો પહેલા દાન કરો, પછી સંગ્રહ કરો. આ વાત દરેક વ્યક્તિએ ધ્યાનમાં રાખવી જોઈએ.
માખણ અને દહીં ખાવાથી સંબંધિત અન્ય જીવન વ્યવસ્થાપન એ છે કે બાળપણમાં બાળકોને યોગ્ય પોષણ મળવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. દૂધ, દહીં, માખણ વગેરે વસ્તુઓ ખાવાથી બાળકોનું શરીર નાનપણથી જ મજબૂત રહે છે અને તેઓ જીવનભર સ્વસ્થ રહે છે.
