હાઈપરથાઈરોઈડિઝમ અથવા ‘હાઈપોથાઈરોઈડિઝમ’ જેને સામાન્ય ભાષામાં થાઈરોઈડ રોગ કહેવામાં આવે છે. તેની પાછળ એક હોર્મોન છે, જે આપણા ગળામાં સ્થિત ગ્રંથિ દ્વારા ઉત્પન્ન થાય છે.
આ બટરફ્લાય આકારની ગ્રંથિ થાઇરોઇડ ગ્રંથિ તરીકે ઓળખાય છે. જ્યારે આ ગ્રંથિમાંથી હોર્મોન્સ વધુ કે ઓછા પ્રમાણમાં ઉત્પન્ન થાય છે, ત્યારે તે શરીરમાં ઘણી સમસ્યાઓનું કારણ બને છે. જેમ કે વધુ વજન વધારવું કે વજન ઘટાડવું. આ સ્થિતિને થાઇરોઇડ કહેવામાં આવે છે. થાઇરોઇડના કેસ સ્ત્રીઓમાં વધુ વખત જોવા મળે છે.
થાઈરોઈડની સમસ્યામાં વધારો થવા પાછળ ઘણાં અલગ-અલગ કારણો હોઈ શકે છે. નિષ્ણાતોના મતે તેની સારવાર સરળ નથી. તે જ સમયે, થાઇરોઇડના કેસ સ્ત્રીઓમાં વધુ જોવા મળે છે. આવો જાણીએ નિષ્ણાતો પાસેથી આ પાછળનું કારણ અને નિવારણ માટે શું કરવું જોઈએ?
નિષ્ણાતો પાસેથી જાણો થાઇરોઇડનું કારણ
સ્ત્રીઓમાં થાઈરોઈડના વધુ પ્રમાણ અંગે આશા આયુર્વેદના ડૉ. ચંચલ શર્મા કહે છે કે એસ્ટ્રોજન નામનું હોર્મોન પુરુષો કરતાં સ્ત્રીઓમાં વધુ હોય છે. શરીરમાં પ્રોજેસ્ટેરોન (પ્રજનન માટે જરૂરી) નામનું હોર્મોન પણ છે. આ બે હોર્મોન્સનું અસંતુલન અથવા વધઘટ થાઈરોઈડના કાર્યને પણ અસર કરી શકે છે. જેના કારણે થાઈરોઈડની સમસ્યા થાય છે.
સ્ત્રીઓમાં ઉચ્ચ થાઇરોઇડનું સંભવિત કારણ
ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન મહિલાઓના શરીરમાં ઘણા હોર્મોનલ ફેરફારો થાય છે અને આ થાઇરોઇડ કાર્યને પણ અસર કરે છે. આ જ કારણ છે કે ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન ઘણી સ્ત્રીઓમાં થાઈરોઈડની સમસ્યા જોવા મળે છે.
કેટલાક ઉત્પાદનો કારણ હોઈ શકે છે
સૌંદર્ય માટે ઘણા પ્રકારના ઉત્પાદનોનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે, જેમાં હાજર રસાયણો તમારા અંતઃસ્ત્રાવી પ્રણાલીને અસર કરી શકે છે (ઘણી ગ્રંથીઓ જે હોર્મોન્સ ઉત્પન્ન કરે છે), જે શરીરમાં હોર્મોન કાર્ય અસંતુલનનું કારણ બની શકે છે. જેના કારણે તમારા શરીરમાં થાઈરોઈડનું જોખમ વધી જવાનો પણ ડર રહે છે.
જો તમને થાઈરોઈડ છે તો આ વસ્તુઓથી દૂર રહો
જો શરીરમાં થાઈરોઈડનું પ્રમાણ વધી જાય તો ચા, કોફી જેવી વસ્તુઓથી અંતર રાખવું જોઈએ કારણ કે તેમાં કેફીન હોય છે. આ સિવાય વધુ ખાંડવાળી વસ્તુઓ પણ ટાળવી જોઈએ. વધુ પડતી ખાંડ લેવાથી તમારા હોર્મોન્સમાં વધઘટ થઈ શકે છે. ખોરાકમાંથી ડેરી ઉત્પાદનો, જેમ કે ચીઝ, દૂધ ઓછું કરો. લાલ માંસ ખાવાનું ટાળો. આ ખોરાક તમારા શરીરમાં થાઈરોઈડનું સ્તર વધારી શકે છે. જો કે આ ખાદ્યપદાર્થોને સંપૂર્ણપણે બંધ કરવાની જરૂર નથી, તેના બદલે ડૉક્ટરની સલાહ લઈને આહારમાં તેની માત્રા મર્યાદિત કરો.
શું કરવું યોગ્ય બાબત હશે
થાઇરોઇડ તમારા વજનને અસર કરી શકે છે. આ માટે ભોજન પર ધ્યાન આપવાની સાથે સાથે દિનચર્યામાં કસરત અને યોગનો સમાવેશ કરવો યોગ્ય છે. આ સાથે, તમે હોર્મોનલ અસંતુલનને કારણે થતી અન્ય સમસ્યાઓથી પણ બચી શકો છો.
