હિંદુ કેલેન્ડર મુજબ, ભગવાન શ્રી નારાયણની ખાતર વૈશાખ મહિનાના શુક્લ પક્ષની એકાદશીના રોજ મોહિની એકાદશી વ્રત રાખવામાં આવે છે. આ વખતે આ ઉપવાસ 1લી મે, સોમવારના રોજ રાખવામાં આવશે. આ દિવસે સૃષ્ટિના પાલનહાર ભગવાન વિષ્ણુ અને ભગવાન શ્રી રામના મોહિની સ્વરૂપની પૂજા કરવાથી સુખ અને સૌભાગ્યની પ્રાપ્તિ થાય છે.
મોહિની એકાદશીનો મહિમા
શાસ્ત્રોમાં મોહિની એકાદશીનું વ્રત શત્રુઓ પર વિજય મેળવવા માટે ખૂબ જ શુભ કહેવાયું છે. આ દિવસે ભગવાન વિષ્ણુએ મોહિનીનું રૂપ ધારણ કરીને રાક્ષસોનો સંહાર કર્યો હતો. એવું માનવામાં આવે છે કે આ વ્રત કરવાથી વ્યક્તિના તમામ પાપ દૂર થઈ જાય છે અને વ્યક્તિ પોતાના શત્રુઓ પર વિજય મેળવે છે. એટલું જ નહીં, એકાદશીનું વ્રત કરવાથી પરિવારમાં સુખ-શાંતિ બની રહે છે અને વ્યક્તિને ધન, બુદ્ધિ અને ઐશ્વર્ય પ્રાપ્ત થાય છે. પદમપુરાણ અનુસાર, ભગવાન શ્રી કૃષ્ણ યુધિષ્ઠિરને મોહિની એકાદશીનું મહત્વ સમજાવતા કહે છે કે મહારાજ! ત્રેતાયુગમાં, મહર્ષિ વશિષ્ઠના કહેવાથી પરમ પ્રતાપી શ્રી રામે આ વ્રત રાખ્યું હતું. આ વ્રત તમામ પ્રકારના દુ:ખ દૂર કરે છે, બધા પાપોને દૂર કરનાર ઉપવાસમાં આ સૌથી શ્રેષ્ઠ ઉપવાસ છે.આ વ્રતની અસરથી લોકો લાલચ અને દુષ્ટ સમૂહમાંથી મુક્ત થઈને વિષ્ણુલોકમાં જાય છે.
ઉપાસના
એકાદશી એ તમામ પાપોને હરાવવા માટે શ્રેષ્ઠ તિથિ છે. ચરતા પ્રાણીઓ સહિત સમગ્ર ત્રિલોકમાં આનાથી મોટી બીજી કોઈ તિથિ નથી. આ દિવસે સર્વ મનોકામનાઓ અને સિદ્ધિઓના દાતા ભગવાન શ્રી વિષ્ણુની પૂજા કરવી જોઈએ.રોલી, મોલી, પીળા ચંદન, અક્ષત, પીળા ફૂલ, મોસમી ફળો, મીઠાઈઓ વગેરે અર્પણ કરીને શ્રી હરિની આરતી કરવી જોઈએ અને દીવો કરવો જોઈએ. દાન કરવું જોઈએ.’ઓમ નમો ભગવતે વાસુદેવાય’નો જાપ કરવો અને વિષ્ણુ સહસ્ત્રનામનો પાઠ કરવો ખૂબ જ ફળદાયી છે.
ઉપવાસના નિયમો
આ દિવસે ભક્તોએ નિંદા, વિશ્વાસઘાત, લોભ અને દ્વેષની ભાવનાઓથી દૂર રહીને શ્રી નારાયણને ધ્યાનમાં રાખીને તેમની ભક્તિભાવપૂર્વક પૂજા કરવી જોઈએ.દિવસ દરમિયાન પશુ-પક્ષીઓને ભોજન અને પાણી આપવું જોઈએ.
પૌરાણિક કથા
શાસ્ત્રો અનુસાર મોહિની ભગવાન વિષ્ણુનો અવતાર હતો. સમુદ્ર મંથનના સમયે જ્યારે સમુદ્રમાંથી અમૃતનો ઘડો નીકળ્યો ત્યારે રાક્ષસો અને દેવતાઓ વચ્ચે અમૃતનો ઘડો કોણ લેવો તે અંગે વિવાદ થયો. બધા દેવતાઓએ ભગવાન વિષ્ણુ પાસે મદદ માંગી. અમૃતના વાસણમાંથી રાક્ષસોને વિચલિત કરવા માટે ભગવાન વિષ્ણુ મોહિની નામની સુંદર સ્ત્રીના રૂપમાં પ્રગટ થયા. આમ, ભગવાન વિષ્ણુની મદદથી તમામ દેવતાઓએ અમૃતનું સેવન કર્યું હતું.આ શુભ દિવસ વૈશાખ શુક્લ એકાદશીનો હતો, તેથી આ દિવસને મોહિની એકાદશી તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. આ એ જ વ્રત છે જે રાજા યુધિષ્ઠિર અને ભગવાન શ્રીરામે પાળ્યું હતું.
મોહિની એકાદશી તિથિ
એકાદશી તિથિ 30 એપ્રિલે રાત્રે 8:28 વાગ્યાથી શરૂ થશે અને 1લી મેના રોજ રાત્રે 10:90 વાગ્યા સુધી રહેશે. ઉદય તિથિ અનુસાર 1લી મેના રોજ જ મોહિની એકાદશી વ્રત રાખવામાં આવશે.
