સેનેટરી નેપકીન: દિલ્હી સ્થિત પર્યાવરણીય એનજીઓ દ્વારા હાથ ધરવામાં આવેલા અભ્યાસ મુજબ, ભારતમાં વેચાતા લોકપ્રિય સેનિટરી નેપકિન્સમાં ઉમેરવામાં આવતા રસાયણને કારણે હૃદય રોગ, ડાયાબિટીસ અને કેન્સરનું જોખમ રહેલું છે.
એનજીઓ ‘ટોક્સિક લિંક’ દ્વારા હાથ ધરવામાં આવેલા અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે બજારમાં ઉપલબ્ધ છ અકાર્બનિક અને ચાર કાર્બનિક સેનિટરી પેડ્સના કુલ દસ નમૂનાઓમાં phthalates અને અસ્થિર કાર્બનિક સંયોજનો મળી આવ્યા હતા.
સેનિટરી પેડ્સ કેટલા જોખમી છે?
આ અભ્યાસના તારણો ‘મેન્સ્ટ્રુઅલ વેસ્ટ 2022’ નામના રિપોર્ટમાં પ્રકાશિત કરવામાં આવ્યા છે. જેમાં એવું બહાર આવ્યું હતું કે Phthalatesના સંપર્કમાં આવવાથી તેઓ અંતઃસ્ત્રાવી વિક્ષેપ, હૃદય અને પ્રજનન તંત્ર પર ઊંડી અસર કરે છે. જેના કારણે ડાયાબિટીસ, કેન્સર જેવી વિવિધ પ્રકારની સ્વાસ્થ્ય સંબંધિત સમસ્યાઓ શરૂ થાય છે. વધુમાં, VOC ના સંપર્કમાં આવવાથી મગજની બીમારી, અસ્થમા, વિકલાંગતા, અમુક કેન્સર અને ક્ષતિગ્રસ્ત પ્રજનન તંત્રના કાર્યનું જોખમ વધે છે.
આ સેનિટરી નેપકિન્સમાં Phthalatesનું પ્રમાણ વધુ જોવા મળ્યું હતું
અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે કેટલાક ‘ઓર્ગેનિક’ સેનિટરી નેપકિન્સમાં phthalatesની સૌથી વધુ સાંદ્રતા છે. અભ્યાસ મુજબ, તમામ પ્રકારના સેનિટરી નેપકિન, ઓર્ગેનિક અને અકાર્બનિક, ફેથલેટ્સની હાજરી માટે પરીક્ષણ કરવામાં આવ્યું હતું. phthalates વચ્ચે, સૌથી વધુ સાંદ્રતા DIDP, એક પ્રકારનું phthalate, કહેવાતા કાર્બનિક પેડમાં 19,460 માઇક્રોગ્રામ/કિલો (μg/kg) હતી.
જાણો સંશોધનમાં શું સામે આવ્યું
એક કાર્બનિક અને એક અકાર્બનિક નમૂનામાં phthalatesની સંયુક્ત સાંદ્રતા અનુક્રમે 0.0321 અને 0.0224 ગ્રામ જોવા મળી હતી, જે EU નિયમો હેઠળ ફરજિયાત ઉત્પાદન વજન કરતાં 0.1% વધુ છે, અભ્યાસમાં જણાવાયું છે. જેના કારણે મહિલાઓને ઘણી શારીરિક સમસ્યાઓ થઈ શકે છે. અભ્યાસ જણાવે છે કે નિકાલજોગ સેનિટરી પેડ્સ હાલમાં વિશ્વભરમાં સૌથી વધુ લોકપ્રિય સેનિટરી નેપકિન્સ હોવાનું માનવામાં આવે છે. આવી સ્થિતિમાં મહિલાઓ માટે એ જાણવું ખૂબ જ જરૂરી છે કે કયો નેપકિન તેમના માટે સુરક્ષિત છે અને કયો ઉત્પાદન નુકસાનકારક છે.
સેનિટરી પેડ બનાવતી કંપનીઓ અને ઉત્પાદકો માટે આ મહત્વપૂર્ણ નિયમો લાગુ કરવા જોઈએ
સૌ પ્રથમ, માસિક ઉત્પાદનોમાં VOCs અને phthalates ની હાજરી અને સંભવિત અસરની તપાસ કરવાની ભલામણ કરવી જોઈએ.
બીજું, સરકાર અને ધોરણ-નિર્ધારણ કરતી સંસ્થાઓએ સેનિટરી ઉત્પાદનોમાં રસાયણો માટે ધોરણો તૈયાર કરવા જોઈએ.
ત્રીજું, ઉત્પાદકો માટે ઉત્પાદન ઘટકોની સૂચિ જાહેર કરવી ફરજિયાત હોવી જોઈએ.
ચોથું, ઉત્પાદકો ઉત્પાદન પર સંબંધિત માહિતી અને જોખમ, ચેતવણી જેવા પરિબળોને પ્રકાશિત કરે તેની ખાતરી કરવા માટે જવાબદાર જાહેરાત.
ઉત્પાદનોમાં આ હાનિકારક રસાયણોના ઉપયોગને ઘટાડવા અથવા દૂર કરવા માટેના નિયમો અને યોજનાઓની ભલામણ કરો.
