સરકારે ગ્રાહકોને સસ્તું પેટ્રોલ અને ડીઝલ આપવા માટે કવાયત તેજ કરી છે. ઓઇલ માર્કેટિંગ કંપનીઓએ આંતરરાષ્ટ્રીય ક્રૂડ ઓઇલના ભાવમાં ઘટાડાના લાભ દેશના ગ્રાહકો સુધી પહોંચાડ્યા નથી.
આવી સ્થિતિમાં, સરકાર ઇંધણ ઉત્પાદનોની દૈનિક કિંમતોની નીતિની સમીક્ષા કરવા માંગે છે.
1 મે, 2017 થી પાંચ શહેરોમાં પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવની દૈનિક ધોરણે સમીક્ષા કરવાની સિસ્ટમ શરૂ કરવામાં આવી હતી, જ્યારે એલપીજી અને ઉડ્ડયન બળતણના કિસ્સામાં, તે 15 દિવસમાં કરવામાં આવે છે.
આ મામલાની જાણકારી ધરાવતા ત્રણ સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે સરકાર હાલના વાહન ઇંધણના ભાવ નિર્ધારણ શાસનની સમીક્ષા કરી શકે છે કારણ કે સરકારી માલિકીની ઓઇલ માર્કેટિંગ કંપનીઓએ 7 એપ્રિલથી પેટ્રોલ પંપ પરના દરોમાં દૈનિક ફેરફાર બંધ કરી દીધા છે, જ્યારે આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે જૂનના પ્રથમ પખવાડિયામાં તેની સરખામણીમાં જુલાઈ એટલે કે એક મહિનામાં પેટ્રોલના ભાવમાં 17 ટકા અને ડીઝલના ભાવમાં 14 ટકાથી વધુનો ઘટાડો થયો છે. જ્યારે સરકારે મે મહિનામાં પેટ્રોલ અને ડીઝલ પરની એક્સાઈઝ ડ્યુટીમાં ઘટાડો કર્યો ત્યારે કંપનીઓએ માત્ર એટલી જ કિંમતમાં ઘટાડો કર્યો અને ગ્રાહકોને તેમના વતી કોઈ છૂટ આપી ન હતી.
સૂત્રોનું કહેવું છે કે એપ્રિલમાં ક્રૂડ ઓઈલના ભાવ પ્રતિ બેરલ 130 ડોલર હતા અને આ સમયે તે ઘણી વખત પ્રતિ બેરલ 100 ડોલરની નીચે જઈ ચુક્યા છે તેનાથી સરકાર ખૂબ નારાજ છે. તેમ છતાં કંપનીઓએ કિંમતોમાં ઘટાડો કર્યો નથી. સોમવારે વૈશ્વિક બેન્ચમાર્ક બ્રેન્ટ ક્રૂડ ફ્યુચર્સ 1.82 ટકા વધીને 102.98 ડોલર પ્રતિ બેરલ પર ટ્રેડ કરી રહ્યા હતા.
ભાવમાં તીવ્ર વધઘટથી રાહત
IIFLના વાઇસ પ્રેસિડેન્ટ અનુજ ગુપ્તા કહે છે કે દરોની દૈનિક ધોરણે સમીક્ષા કરવાને બદલે જો સમીક્ષા સાપ્તાહિક કે 15 દિવસ (પક્ષીવાર) ધોરણે કરવામાં આવે તો સરેરાશ ભાવને આધાર બનાવી શકાય છે. આ સાથે ગ્રાહકોને પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવમાં તીવ્ર વધઘટથી રાહત મળી શકે છે. તે જ સમયે, કંપનીઓને એવું કહેવાની પણ તક નહીં મળે કે તેઓને નુકસાન થઈ રહ્યું છે. જો કે સરકારના નિર્ણય બાદ જ સમગ્ર સ્થિતિ સ્પષ્ટ થશે.
તેલ કંપનીઓ ખોટનો દાવો કરે છે
ઓઈલ કંપનીઓ પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવમાં ઘટાડો ન કરવા માટે નુકસાનની દલીલ કરે છે. પ્રાઈવેટ સેક્ટરની ઓઈલ કંપનીઓનું કહેવું છે કે ડીઝલના વેચાણ પર તેમને 20 થી 25 રૂપિયા પ્રતિ લીટર અને પેટ્રોલ પર 14 થી 18 રૂપિયા પ્રતિ લીટરનું નુકસાન થઈ રહ્યું છે. આ કંપનીઓએ પેટ્રોલિયમ મંત્રાલયને પત્ર લખીને સરકાર પાસે આ સમસ્યાના ઉકેલ માટે યોગ્ય પગલાં ભરવાની માગણી કરી છે.
તે જ સમયે, સીએલએસએના અહેવાલમાં જણાવાયું છે કે પ્રતિ બેરલ $ 12 ના વિન્ડફોલ ટેક્સને કારણે, રિફાઇનિંગમાંથી નફો ઘટીને માત્ર $ 2 પ્રતિ બેરલ થયો છે. એ જ રીતે નિકાસ કર પછી ડીઝલ પરનો નફો પણ પ્રતિ બેરલ 26 ડોલરથી ઘટીને માત્ર 2 ડોલર પ્રતિ બેરલ થયો છે.
ઓઈલ કંપનીઓએ ભાવ ઘટાડ્યા નથી
આ ઘટનાક્રમથી વાકેફ ત્રણ સૂત્રોએ હિન્દુસ્તાન ટાઈમ્સને જણાવ્યું હતું કે વર્તમાન નીતિ મુજબ ઓઈલ માર્કેટિંગ કંપનીઓએ આ મહિને ઈંધણના ભાવમાં ઘટાડો કરવો જોઈતો હતો પરંતુ તેઓએ હજુ સુધી તેમ કર્યું નથી.
સરકારે એક્સાઈઝ ડ્યુટી ઘટાડી હતી
મે મહિનાના છેલ્લા સપ્તાહમાં સામાન્ય માણસને મોટી રાહત આપતા કેન્દ્ર સરકારે પેટ્રોલ અને ડીઝલ પરની એક્સાઈઝ ડ્યુટીમાં અનુક્રમે 8 રૂપિયા અને 6 રૂપિયા પ્રતિ લીટરનો ઘટાડો કરવાની જાહેરાત કરી હતી. જેના કારણે પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવમાં અનુક્રમે 9.5 રૂપિયા અને 7 રૂપિયા પ્રતિ લીટરનો ઘટાડો થયો છે. વેલ્યુ એડેડ ટેક્સ (વેટ) અને નૂર શુલ્કના આધારે દેશમાં પેટ્રોલ અને ડીઝલની કિંમતો દરેક રાજ્યમાં બદલાય છે.
